فاجعه ها اینگونه خلق می شود

تصاویرواقعی ازخبرگزاری رویترکه تعقیب ناونیورلئان توسط قایق های سپاه رادرتنگه هرمزنشان می دهد

درطی دوران خدمت خود حتی درزمانی که ازسوی برخی ازسازمانهای اطلاعاتی وامنیتی کشورمرا خانه نشین کرده بودند بارها وبارها ماموریت های ویژه ای به نگارنده واگذارمی شد وگاهی که به برخی ازآقایان اعتراض می کردم که اگرمارابرای کشورمضرمی دانید این درخواستها برای چیست می گفتند می دانیم که شما سوء نیت ندارد ووقتی یک امربه شما واگذارمی شود بیطرفانه گزارش می نویسید تنوع عجیب این کیس ها نیزخودداستان مفصلی دارد ازبرقراری رابطه نامشروع همسریکی ازمقامات بلندپایه کشورباراننده ومحافظ خودگرفته تا سرنگونی هواپیمای ایرباس توسط رزمناوآمریکایی وینسنس USS Vincennes درسوم ژوئن 1988 ؟!

امروزکه اخبارمربوط به برخوردهای ایران وآمریکا درتنگه هرمز ازجمله نامه محرمانه باراک اوباما به خامنه ای ازطریق وزیرخارجه ترکیه رامرورمی کردم خبری به نقل ازرویترپشتم را لرزاند وآن نزدیکی وتعقیب کودکانه ناو آبخاکی نیورلئان USS New Orleans توسط سه فروند ازقایق های سپاه درمحدود تنگه هرمزبوده است توگویی تاریخ تکرارمی گردد بازهم همان اشتباه وبازهم همان فاجعه ودرس نگرفتن ازتجربیات گذشته که تنها درکشورهای دیکتاتورزده خاورمیانه شاهد آن هستیم

پس ازاظهارات فرمانده نیروی دریایی آمریکا درروزهای اخیرکه گفته بود ماجرای تنگه هرمزخواب راازوی ربوده است رسانه ها امروز بنا به استناد اطلاعیه صادره ازسوی وزارت دفاع آمریکا پنتاگون این مانوررانوعی " بازی موش وگربه" و" دست انداختن" تلقی کردند ازهمان گونه ای که دوسال قبل نیزشاهد آن بودیم که قایق های نیروی دریایی سپاه اجسام شناوری رادرمسیریکی ازناوهای آمریکا انداخته بود تاعکس العمل آنرا درمقابل این امر ارزیابی نماید و ناوآمریکایی پس ازبرخورد احتیاطی با اجسام فوق بعنوان مین های دریایی شناوربه نوعی دست انداخته شده بودند.

اما داستان به همین جاختم نمی شود ظاهرا قبل ازناو نیورلئان درهمان روزبرای کشتی دیگری بنام آداک Adak متعلق به گارد ساحلی آمریکا درهنگام عبورازتنگه هرمزنیزهمین وضعیت پیش آمده است وگرچه پنتاگون ازعدم هرگونه درگیری یا ژست تهاجمی قایق های فوق گزارش داده است ولی قایق های فوق به حدی به کشتی های فوق نزدیک شده اند (ظاهرا 500 یارد) بطوریکه سلاحهای آنها قابل روئیت بوده است.

اینکه چگونه یک حادثه کوچک وناشی ازیک اشتباه جزیی می تواند به یک فاجعه بزرگ تبدیل شود امری نیست که برصاحبان عقل وخرد پوشیده باشد وما درطی سه دهه گذشته بارها وبارها شاهد این گونه حوادث ووقایع بوده ایم ومتاسفانه بدلیل فقدان یک نظام حتی بوروکراتیک درایران این اشتباهات می توانند تکراروهربارخسارت بزرگی رابرای کشوربهمراه بیاورند

درماجرای سرنگون ایرباس ایرانی با 290 نفرسرنشین که گزارش مختصری بنا به محفوظات ذهنی وبرخی یاداشتهای پراکنده ام در"اینجا" به مقامات ارائه داده ام به این نکته اشاره شده است که آن حادثه نیزازهمین استراتژی های اعلام شده ازسوی دولتهای آمریکا وایران ازیکسو وبازرسی های رادیویی کشتی ها درتنگه هرمزتوسط قایق های نیروی دریایی سپاه آغازشد.

درصبح روزسوم ژوئن 1988 مطابق با 12 تیرماه 1367 باتوجه به حملات متقابل ایران وعراق به کشتی های ترددی طی دوروزقبل دو فروند ازقایق های سپاه ازساعت 5 صبح به گشت زنی درمحدوده تنگه هرمزپرداخته وبراساس پیمان شیکاگو اقدام به بازرسی رادیویی تعدادی ازکشتی های عبوری می کنند.

ازسوی دیگربدلیل استراتژی جدید واعلام شده دولت آمریکا که تضمین عبوربی خطرازتنگه هرمزراحتی بدون درخواست کمک ازسوی کشتی های عبوری مجازمی شمرد ناوچه موشک اندازمونتگمری که درصحنه حضورداشته است به کشتی های تجاری فوق پیام می دهد که چنانچه خطری ازسوی قایق های سپاه آنها راتهدید کرده نیازبه کمک دارند اعلام نمایند تااقدام لازم صورت گیرد یعنی هردوطرف درحالت آماده باش بوده اند

پس ازچندین ساعت قایق های سپاه اقدام به بازگشت به آبهای سرزمینی به سوی پایگاه خود درجزیره قشم موسوم به "مسن" می کنند ودرهمین حال یک فروندهلی کوپترازعرضه ناوچه مونتگمری به پروازدرآمده وبانزدیک شدن به قایق های فوق اقدام به جمع آوری اطلاعات ازآنها می کند (همین کاری که دو سه روزقبل قایق های سپاه ازدوناوآمریکایی کرده اند) ولی قایق های سپاه اقدام به تیراندازی به سوی هلی کوپترفوق کرده وناوچه مونتگمری موضوع درگیری رابه فرماندهی خود دربحرین گزارش می دهد. فرماندهی ناوگان پنجم مستقردرسیتره بحرین به نردیک ترین رزمناو که وینسنس بوده است دستورحمایت وپشتیبانی یا Back Up می دهد. درهمین حال که رزمناووینسنس به صحنه درگیری ناوچه مونتگمری با قایق سپاه واردمی شود طرفین اقدام به تبادل آتش بیشتری می کنند یعنی قایق های سپاه علاوه برتیربارهای 50 میلیمتری دوشکا اقدام به استفاده ازمینی کاتیوشای 107 میلیمتری برعلیه ناوچه مونتمگری وهلی کوپترآن می کنند وناوچه وهلی کوپترنیزاقدام به شلیک گلوله های هشداردهنده دراطراف قایق های سپاه می کنند همزمان نیز رزمناووینسنس که درحال نظارت وتصمیم به نحوه ورود به صحنه درگیری است علائم حضورهواپیمای جنگی درمنطقه بروی رادارآن ظاهرمی شود ازآنجاییکه پس ازحادثه حمله اشتباهی نیروی هوایی عراق به ناوچه استارک در17 مارس 1987 (حدود پانزده ماه قبل ازآن) که به کشته شدن 37 ناوی آمریکا انجامید فرماندهان ازتجزیه وتحلیل اطلاعات درصحنه درگیری منع وازآنها خواسته شده بود که فقط اجرای دستورالعمل های حفاظتی را مبنی بررعایت فاصله هرهدف هوایی با کشتی ها رامدنظرقراردهند فرمانده ناو دستورآتش به هدف هوایی راصادرمی کند ولی درهمان زمان بروی صفحه رادارتنها یک هدف دیده می شود وآن هواپیمای ایرباس است که ازفرودگاه بندرعباس عازم دوبی بوده وتنها پنج دقیقه قبل ازآن ازباند برخاسته بود فاجعه به همین راحتی وردپی یک اشتباه واقدام احمقانه درتنگه هرمزاتفاق می افتد و290 نفربه کام مرگ کشیده می شوند.

هنوزچندماهی ازدرخواست یکی ازفرماندهان ارشد آمریکا ازنیروی دریایی ایران برای ایجاد یک خط ارتباطی مستقیم برای اجتناب از درگیری های ناخواسته نمی گذرد درخواستی که باهمان بی مسئولیتی ازسوی رهبران وفرماندهان ایران رد شده وحتی برخی باتمسخراعلام داشتند وقتی ناوهای جنگی ایران دردریای آتلانتیک به نزدیکی سواحل آمریکا رسیدند حتما نسبت به برقراراین خط اقدام خواهند کرداما واقعیت این است که درعرف بین الملل وازجمله دردوران جنگ سرد که پس ازبحران موشکی کوبا دراکتبر1962 امکان برخوردهای خودسرانه واشتباهی درمناقشات بین آمریکا وشوروی سابق می رفت این خط ارتباطی موسوم به تلفن قرمزیا Hot Line بود که می توانست بعنوان یکی ازالزامات پیشگیری ازبروز جنگ ناخواسته بین دوابرقدرت جلوگیری کند ومتاسفانه درحال حاضرنه تنها درآرایش نیمه جنگی وصلح مسلح فعلی بین ایران وآمریکا چنین خط ارتباطی وجود ندارد بلکه حتی بین نیروهای نظامی ایران باتنوع بسیاروبخش های غیرنظامی نیزچنین ارتباطی وجود نداردوحتی نیروهای دریایی سپاه وارتش خود راموظف به دادن گزارش ماموریتهای خود به همدیگرنمی دانند دراین رابطه ستادکل قوای ایران گرجه سعی کرده است با واگذاری حوزه خلیج فارس وتنگه هرمزبه نیروی دریایی سپاه وبیرون تنگه ودریایی عمان وعرب به نیروی دریایی ارتش ازتداخل ماموریتهای روزمره یاویژه آنها دریکدیگرممانعت بعمل آورد ولی عدم برقراری شبکه کامل فرماندهی، کنترل، ارتباطات، اطلاعات ومبتنی برتکنولوژی آنلاین موسوم به C4I (Command, Control, Communication, Computer and Intelligence) درطرف ایرانی می تواند هرلحظه فاجعه ای انسانی وجنگی ناخواسته رابر طرفین تحمیل نماید.

نامه پرزیدنت باراک اوباما به خامنه ای رهبرایران واظهارات پانه تا وزیردفاع آمریکا صرفا براهمیت تنگه هرمزوتعهد آن کشوربه بازداشتن آن بعنوان یکی ازخطوط قرمزبین دوکشورگرچه ازنظراستراتژیک مرزبندی بین دوکشوررامشخص می کند اما این امررافع خطراتی نیست که درجنبه های تاکتیکی هرلحظه می تواند جرقه جنگی مهیب را توسط نیروهای میدانی طرفین روشن نماید لذا باردیگر براساس تجربیات خود تاکید می نمایم که بدلیل فقدان این زیرساختها فاجعه ای دیگردرانتظارایران ومنطقه است