طرح خاورمیانه بزرگ فرصت یاتهدید


اجلاس اخيرسران بيش از20 كشورعربي-آفريقايي باحضورنمايندگان گروه 8 كشورصنعتي جهان وبا مديريت كاولين پاول وزير امورخارجه آمريكادرمراكش وبالاخص اعلام عدم حضورنمايندگان دولت ايران بهانه اي رافراهم آوردتامجدداواززاويه اي ديگربه اين طرح نگريسته شود

طرح فوق كه دربرگيرنده اصلاحات ساختاري درزمينه هاي فرهنگي،اقتصادي،اجتماعي،سياسي است اولين باردرسال 2003 ازسوي گروه 8 مطرح وگفته مي شودتكنوكراتهاي عرب نیزدرتدوين آن نقش اساسي داشته وطرح فوق سپس موردتاييددولت آمريكاقرارگرفته است ولي درايران وازسوي رهبران سنتي كه تقريباهرگونه طرح اصلاحي درکشوریامنطقه رابابدبيني ودرچهارچوب توهم توطئه مي بيننداين طرح نيزازابتدایک طرح آمريكايي برای تسلط برکشورهای منطقه عنوان وحتي رهبران اصلاح طلبي چون محمدخاتمي باادبيات سياسي امنيتي خاص جناح محافظه كارآنرايك طرح آمريكايي براي توسعه نفوذخوددرخاورميانه ناميدند
اظهارنظرات كلي وفاقدهدف ومعيارمشخص مقامات ايران چنين نشان ميدهدكه عمده آنان حتي زحمت مطالعه طرح رانيزبخودنداده و مانندبسياري ازمواضع خوددرمقابل كشورهاي توسعه يافته تنگ نظرانه آنرا نوعي هجوم به ارزشهاي موردنظرخودفرض نموده اند بطوريكه عدم شركت نمايندگان دولت ايران دراجلاس مراكش ودر شرايطي كه حتي فرتوت ترين وبي ثبات ترين كشورهاي خاورميانه اقدام به شركت درآن واعلام صريح مواضع خودنموده اندخودبه اين نظريه دامن مي زندكه ايران خودرابعنوان متهم اصلي فرض وعملااجلاس فوق رانوعي تهديدبراي خود تلقي نموده است بالاخص قرارگرفتن ایران درلیست كشورهاي”محورشرارت” جرج بوش پس ازعراق خودمزیدبرعلت هم گردیده است

امانگاهي به جزئيات طرح بسياري ازمسائل رابراي ماروشن مي نمايدوبويژه اظهارنظرهاي مخالف مقامات برخي ازحكام ارتجاعي كشورهاي منطقه باطرح فوق مي تواندراهنماي عمل خوبي براي دست اندركاران تدوين سياست خارجي كشورباشدكه صف خودرااز اينگونه حكومتهاجدانمايندنه اينكه افراطي ترازآنان به نفي بديهي ترين حقوق اتباع خودبپردازند
درطرح خاورميانه بزرگ كه مشتمل برچندين محوربشرح ذيل مي باشدهدف اصلاحات ساختاري ومدرنيزه كردن جوامع ورژيمهاي منطقه براي كنترل وجلوگيري ازگسترش بحرانهايي است كه كشورهاي منطقه را فراگرفته وعليرغم تمركزثروتهاي كلان نفتي وغيرنفتي موجبات عقب ماندگي آنهارافراهم وزمینه صدوراین بحرانهارابه جهان توسعه یافته بوجودمی آورد نگاهي به رئوس طرح براي ادامه بحث ضروري مي باشد

الف - مقدمه طرح
- اشاره مقايسه اي به درآمد22كشورعضواتحاديه عرب بافقيرترين كشوراروپايي يعني اسپانيا
- بيسوادي40% اعراب بالاي 18 سال معادل 65 ميليون نفرواختصاص30% بيسوادي به زنان
- نيازبه ايجاد6 ميليون شغل درسال ووجود50 ميليون بيكارتاسال2010و100ميليون تاسال2020
- درآمدسرانه 2دلارومتوسط نرخ رشدتوسعه اقتصادي منطقه 3% بوده كه حداقل بايدبه 6% برسد
- استفاده حداقلي1/6% مردم ازاينترنت كه درمقايسه باكشورهاي فقيرجنوب آفريقانيزكمتراست
- مشاركت حداقلي زنان دراداره كشوربميزان 3/5% ومقايسه آن باكشورهاي فقيرجنوب آفريقا
- تمايل51% جوانان عرب به مهاجرت به بلوك غرب بالاخص اروپا
مجموعه داده هاي فوق دوراه رادرمقابل مخاطبين خودقرارداده است ياادامه روندفعلي كه به تهديد مستقيم براي ثبات منطقه ومنافع مشترك بالاخص اعضاي گروه 8 خواهدانجاميدياايجاداصلاحات اساسي سياسي، اقتصادي واجتماعي درمنطقه كه نتايج ملموسي نظير
1- ترغيب كشورهاي منطقه به دموكراسي وحكومتهاي شايسته
2- تاسيس جوامع فرهيخته
3- فرصتهاي اقتصادي توسعه يافته
رابشرح ذيل بهمراه داشته باشد
1- ترغيب كشورهاي منطقه به دموكراسي وحكومتهاي شايسته شامل:
1/1-ازنظرسطح مشاركت مردم درتعيين سرنوشت خويش وآزادي ورعايت حقوق بشر
2/1-طرح انتخابات آزاددرسطوح رياست جمهوري،پارلمان وشوراهاي شهري
3/1-كمك حقوقي به مردم عادي وايجاداحساس عدالت واقعي
4/1-ايجادوحمايت ازرسانه هاي مستقل
5/1-ايجادجوامع مدني براي اصلاح ازدرون وازطريق نهادهاي انتخابي مردم،كارشناسان حقوقي ورسانه اي
2- تاسيس جوامع فرهيخته وجبران عقب ماندگي درمنطقه اي كه زماني مهدعلم،معرفت وتمدن بوده است وشناخت راهي براي توسعه وآزادي باعنايت به اينكه توليدكتاب معادل1/1% كتابهاي منتشره درسطح جهان بوده ومهاجرت 25% ازفارغ التحصيلان به خارج وواردات تكنولوژي درسطح وسيع ازخارج صورت مي گيرد،ترجمه كتاب به زبان عربي با150ميليون جمعيت معادل20% ترجمه كتاب به زبان يوناني با11ميليون جمعيت است لذا:
1/2-آموزشهاي اساسي ومبارزه بابيسوادي باتوجه به نرخ بالاي رشدجمعيت،ترجمه كتابهاي كلاسيك،بهبود سطح سوادزنان ودختران،تربيت100هزارمعلم زن،ايجادمدارس علمي وتحقيقاتي،اصلاح نظامهاي آموزشي
2/2 - طرح آموزش ازطريق اينترنت جهت كاهش فاصله خاورميانه باجهان توسعه يافته،لزوم همكاري كشورهاي گروه 8 بابخشهاي خصوصي وعمومي جهت توسعه شبكه هاي كامپيوتري واولويت قائل شدن دربخش مدارس وادارات پست وارتباط دادن اين طرح بامبارزه بابيسوادي
3/2- تدريس وآموزش مديريت باهدف بهبودسطح آن تامرزسرمايه گذاري مشترك توسط دانشگاهها وموسسات حرفه اي بالاخص درزمينه مديريتهاي بازرگاني ومالي
3- توسعه فرصتهاي اقتصادي مهمترين بخش طرح خاورميانه بزرگ بوده كه باهدف پركردن شكاف موجود ميان كشورهاي منطقه خاورميانه وجهان معاصرومشابه كشورهاي اروپاي شرقي پيش بيني شده است دراين بحث آزادسازي پتانسيل بخش خصوصي بالاخص درطرحهاي متوسط وكوچك جهت ايجادورشدطبقه متوسط ونخبه رشدآزادي ودموكراسي رابدنبال خواهدداشت لذابايدازطريق توسعه سرمايه گذاري وبانرخ بهره اندك كه بعنوان مثال باوام حدود500 ميليون دلاري امكان اشتغال2/1ميليون نفرازجمله750 هزارزن رافراهم مي آورد به ساماندهي امورهمت گذاشت
ايجادصندوق پول خاورميانه ونيزبانك توسعه خاورميانه بزرگ،بهبودنظامهاي مالي كشورهاي منطقه ومناسب باسازوكارجهان معاصر كه باعث كاهش سلطه دولتهابرخدمات پولي ومالي گرديده بهمراه حذف موانع درتعاملات پولي فيمابين كشورها،آزادسازي خدمات بانكي وپشتيباني ازاقتصادبازاروايجادمراكزو سازمانهاي غيردولتي حامي ازاولويتهاي طرح توسعه اقتصادي مي باشد
طرح تجارت آزادفيمابين كشورهاي منطقه بجاي روي آوردن انفرادي به تجارت باسايرنقاط جهان وكاهش موانع گمركي وغيرگمركي ازمواردرونق بخشي به اقتصادمنطقه محسوب مي گردد
پيوستن به سازمان تجارت جهاني بارعايت حداقل الزاماتي چون حذف ياكاهش موانع غيرگمركي،رعايت حقوق مالكيت معنوي وفكري، رعايت نظام قراردادهاي خريددولتي ومنوط كردن كمكهاي تكنولوژيك به رعايت الزامات وقوانين ومقررات تجارت بين المللي نيزاز موارداساسي بوده كه بامكمل هايي چون ايجاد مناطق آزادتجاري،مناطق مديريتي(باهدف همكاري مشترك دربرنامه ريزي،ساخت و بازاريابي كالانظير بازارمشترك اروپا)وايجادتريبونهاي آزادفرصتهاي اقتصادي خاورميانه بزرگ باانگيزه گردآوري مقامات و بازرگانان مشابه الگوي همكاري اقتصادي آسيا-اقيانوسيه(اپك) ازديگرموارد بوده كه به رشدجهشي اقتصادمنطقه خواهدانجاميد
مقامات دولتي ايران دليل عدم شركت خوددراجلاس رباط رااهداف سياسي احتمالي وپشت صحنه آمريكا ذكرنموده انددرحاليكه بانگاهي به رئوس طرح كه توسط گروه8 وتكنوكراتهاي كشورهاي منطقه خاورميانه بااولويت اموراقتصادي وفرهنگي تهيه گرديده ونيز كشورهاي شركت كننده كه بعضي ازآنان ازمخالفان جدي سياست خارجي آمريكاوشركاي اقتصادي ايران مي باشند(ازجمله كشورهاي اروپايي)دراين نشست بهمراه نمايندگان حدودبيست كشورعربي آفريقايي وتركيه وپاكستان وافغانستان حضوردارندوچنين تركيبي قاعدتا نمي توانسته براي ايران تهديدي محسوب شودگرچه عنوان فرصت سوزي كه تخصص مقامات ايراني است بيشتربرازنده آن مي باشد
تجربه امتناع ايران ازپيوستن به سازمان تجارت جهاني وامپرياليستي ناميدن آن سازمان كه مطامع آمريكا را درنابودي اقتصادكشورهاي مستقل نظيرايران !!جستجومي نمايدوسپس به عجزولابه افتادن همان مقامات دولتي براي پذيرش عضويت كشوردرآن سازمان كه براي بيستمين باربامخالفت دولت آمريكاروبروشده است ميزان اعتباراينگونه مواضع ضدونقيض رامشخص نموده وبيشتربيانگرپيوندمنافع ملي كشوربالومپنيزم مقامات سياسي واقتصادي كشوربجاي واگذاري آن به متخصصين امرمي باشد
نكات تاسف بارترهمكلامي مقامات سياسي كشورباعناصرمرتجعي چون حكام كشورهاي عربستان ومصرمي باشدكه بااطلاع ازفقدان وجاهت قانوني ومردمي دركشورهاي خودوعليرغم شركت در اجلاس درمقابل آن موضع گيري نموده اندوقاعدتامقامات كشورايران نبايد سطح ديدگاه خودراتااين حدتنزل دهندكه بعنوان گروه فشارچنين حكومتهايي دريك اجلاس استراتژيك برآمده وباتحريم آن خودرادر معرض اتهام قراردهند
ازنظرنگارنده بعنوان يك كارشناس اطلاعاتي وسياسي طرح خاورميانه بزرگ آخرين فرصتي است كه جهان آزادوپيشرفته سخاوتمندانه مشابه اروپاوژاپن پس ازجنگ دوم فراروي كشورهاي منطقه خاورميانه وحكام آن قرارداده است ومتاسفانه رهبران فاسدي كه پيوندكور دلارهاي بادآورده نفتي باتروريزم بين الملل ونقض حقوق بشردرابتدايي ترين سطح مهمترين ويژگي وعامل بقاءآنان دركشورهاي خود است آنراتهديدي براي خوددانسته وازهيچ رويكردي براي فرارازعواقب آن خودداري نخواهندكردزيراساختارفكري آنان براساس صلبيت وجمودفکری بنيان گذاشته شده است اماآماروارقام تكاندهنده كه توسط مجامع بيطرف تهيه ودرمقدمه به نمايش گذاشته شده بيانگراين واقعيت است كه حكام كشورهاي منطقه دوراه بيشترفراروي خودندارندياتغييرات واصلاحات سريع وصريح رادرهماهنگي بانظام جهاني معاصرپذيرابوده وبه آن گردن خواهندنهاد يابايد آمادگي لازم رابراي سرنگوني رژيمهاي خودكامه خودتدارك بينند وراهي راانتخاب كنندكه اسلاف آنان در افغانستان وعراق پيمودندمواضع صريح كالين پاول وزيرمعتدل ومعزول دولت دوم جورج دبليو بوش در اجلاس فوق مبني برارجحيت تغييرازدرون بدون تعريف آن توسط دولتهاياملتهابيانگرتوجيه كامل سران دنياي پيشرفته ازاهداف اصلي طرح ودرپيش گرفتن راه حل دوم پس ازنااميدي درراه حل اول مي باشدواين خسروان منطقه هستندكه بايدصلاح مملكت خويش رادانسته وشجاعانه به آن گردن نهند


Comments